Урдаш, Валентин Андреевич (поэт-песенник; 20.12.1924-18.04.1973)
Чувашский писатель, член Союза писателей СССР (1971), участник Великой Отечественной войны

Родился в д. Раково (Раккасси) Буинского района Республики Татарстан.

В. Урдаш учился в Чувашском государственном педагогическом институте. В 1943-1944 гг. работал корреспондентом в редакции республиканской газеты «Хӗрлӗ ялав» (Красное знамя, г. Казань). Затем переехал в г. Чебоксары. В 1944-1946 гг. – литературный сотрудник Чувашского радио.

Известен как поэт-песенник, прозаик, переводчик. Автор рассказов, поэм, стихотворений. Первая книга – сборник рассказов вышла в 1951 г. На стихи В. Урдаша написано более ста популярных песен. Среди них: «Ҫеҫкереччӗ палан» (А. Асламас), «Калаймарӑм», «Укӑлча умӗнче», «Шупашкарӑм, савнӑ Шупашкарӑм» (Г. Хирбю), «Сарӑ хӗвел хӗртсе пӑхнӑ чух» (Ю. Кудаков), «Саншӑн мар-и», «Юратушӑн юррӑм ман» (Г. Маркиянова) и др. В. Урдаш перевел на чувашский язык произведения А. Мусатова и В. Каверина.

Основные издания: «Аслӑ йыш» (Большая семья), «Ӑраскал» (Судьба), «Ӗмӗтӗмӗр ҫитсе пынӑран» (Мечты сбываются), «Пӗчӗк Роза» (Маленькая Роза), «Пурӑнас килет» (Хочется жить), «Саншӑнах юрлатӑп» (Для тебя пою), «Чун савнӑран» (От души), «Ҫурхи кунсем» (Весенние дни) и др.

Награжден орденом Отечественной войны I степени, медалями.

Библиография (труды):
1. Урдаш, Валентин Андреевич. Аслӑ йыш : [сӑвӑсем] / Валентин Урдаш. — Шупашкар, 1966. — 132 с.
2. Урдаш, Валентин Андреевич. Ӑраскал : суйласа илнӗ сӑвӑсемпе поэмӑсем / В. А. Урдаш. — Шупашкар, 1974. — 184 с.
текст
3. Урдаш, Валентин Андреевич. Ҫурхи кунсем : [повеҫсем] / Валентин Урдаш. — Шупашкар, 1951. — 144 с.
4. Урдаш, Валентин. Тухӑҫран хӑпарсан шурӑмпуҫ : юрӑсем / Валентин Урдаш. — Шупашкар, 1972. — 71 с.

Библиография:
1. Цыфаркин, В. Е. Раккасси чӑвашӗ Валентин Урташ / В. Цыфаркин ; [Г. Т. Тимофеев ум сӑмахӗ]. — Шупашкар : Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 187 с., [8] л. ил. : ил., портр.
2. Цыфаркин, В. Е. Юрӑпа эп пурнӑҫа юратрӑм : В. А. Урташ пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ / В. Е. Цыфаркин. — Шупашкар : Элшел, 2007. — 72 с. : портр.. — См. текст
3. Андреева, Л. А. «Валентин Урдаш пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ» темӑпа ӗҫлес уйрӑмлӑхсем / Л. А. Андреева // Чӑваш чӗлхипе литератури: теори тата методика : статьясен пуххи. — Шупашкар, 2015. — 24-мӗш кӑларӑм: [Конференци материалӗсем. — С. 14-17.
4. Валентин Урташ (1924-1973) // Чӑваш сӑмахлӑхӗ : 10-мӗш класӑн вӗренӳпе вулав кӗнеки / Н.Г. Иванова, В. П. Никитин, С. С. Самсонова пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар, 1996. — II пай. — С. 305.
5. Владимиров, И. Чӑваш шӑпчӑкӗ пурӑннӑ ҫурт / И. Владимиров // Хыпар. — 2003. — 25 ака.
6. Дедушкин, Н. Пурнӑҫа юратса, пурнӑҫа мухтаса // Дедушкин, Н. С. Пурнӑҫ илемӗпе хавхаланса / Н. С. Дедушкин. — Шупашкар, 1988. — С. 125-129.
7. Димитриев, А. Урташ мыскарисем / А. Димитриев // Тӑван Атӑл. — 2018. — № 12. — С. 48-49. — (Писательсен пурнӑҫӗнчен).
8. Ефимов, Г. Урташ тусӑм асӑмрах / Г. Ефимов ; Г. Еливанова [ҫырса илнӗ] // Хыпар. — 2005. — 24 ҫу.
9. Зайцев, Я. Паян та куҫ умӗнче : [Валентин Андреевич Урташ ҫыравҫӑ ҫинчен] / Я. Зайцев // Ялав (Тутарстан). — 2015. — 30 раштав (№ 96). — С. 3 : сӑн ӳкерчӗк.
10. Зимин, Н. Автографлӑ кӗнеке : [Валентин Андреевич Урташ писатель ҫинчен] / Н. Зимин // Тӑван Атӑл. — 2016. — № 12. — С. 78-81 : сӑн ӳкерчӗксем. — (Асӑмрах-ха).
11. Иванов-Пархатар, Н. Тӗлпулусем асрах : [Валентин Андреевич Урташ поэт ҫинчен] / Н. Иванов-Пархатар // Ялав (Тутарстан). — 2015. — 23 раштав (№ 94). — С. 4.
12. Исемпи, А. Лайӑх юрӑ ватӑлмасть / А. Исемпи // Хыпар. — 2010. — 17 пуш. — С. 3.
13. Петров, К. «Тусӑм эсӗ тусна, тусна аса ил!» : чӑвашсен паллӑ поэчӗ Валентин Урташ ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитрӗ / К. Петров // Хыпар. — 2005. — 13 кӑрлач.
14. Петухов, Г. Поэтпа паллашни : [Валентин Урташ ҫинчен] / Г. Петухов // Ялав (Тутарстан Республики). — 2016. — 13 кӑрлач (№ 1). — С. 4.
15. Прокопьева, Р. Кӗмӗл-ши эс, ылтӑн-ши эс, е молотилка витӗр тухнӑ кӗлте-ши : [Василий Цыфаркинӑн «Раккасси чӑвашӗ Валентин Урташ» кӗнеки ҫинчен] / Р. Прокопьева // Хыпар. — 2015. — 27 январь/кӑрлач. — С. 8.
16. Сергеев, Н. Унӑн ячӗ ӗмӗрех чӗрӗ : [чӑвашсен паллӑ поэт-лирикӗ Валентин Урташ ҫинчен] / Н. Сергеев // Хыпар. — 2012. — 24 ака. — С. 3. — (Культура : хушма кӑларӑм / кӑларӑма Н. Смирнова хатӗрленӗ).
17. Симаков, В. Е. Чунпа, юнпа шӑраннӑ юрӑсем : [Валентин Урташ сӑвӑҫ-юрӑҫ ҫуралнӑранпа 85 ҫул тултарнӑ май] / В. Симаков // Сувар. — 2009. — 18 раштав (№ 51). — С. 10.. — См. текст
18. Симаков, В. Чунпа, юнпа шӑраннӑ юрӑсем / В. Симаков // Хыпар. — 2010. — 29 утӑ. — С. 3. — (Чӑваш тӗнчи : хушма кӑларӑм / кӑларӑма Т. Краснова хатӗрленӗ ; № 7) ; ҫавах // Тӗрлӗ пулӑмсем / В. Е. Симаков. — Шупашкар : Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2010. — С. 5-7.
19. Скворцова, О. В. XX ӗмӗрӗн 50-70-мӗш ҫулӗсенчи поэзи / О. В. Скворцова // Тӑван литература историйӗ (XX ӗмӗрӗн 50-80-мӗш ҫулӗсем) : вӗренӳ пособийӗ / О. В. Скворцова. — Шупашкар, 2015. — С. 35-92.
20. Тимофеев, А. А.Чӑваш халӑхӗн юрӑҫ-поэчӗ : Урташ (Яковлев) Валентин Андреевич : [автобиографи] // Тимофеев, А. А. Савнӑ, хаклӑ ялӑм Раккасси — аса илӳсен сӑпки / А. А. Тимофеев (Сӑрнай). — Шупашкар, 2019. — С. 59-60 : сӑн ӳкерчӗк.
21. Хлынова, Е. Халӑх вӑйӗпе : [Валентин Урдаш поэт, юрӑҫ ҫуралнӑранпа 85 ҫул тултарнӑ тӗле] / Е. Хлынова // Сувар (Тутарстан Республики). — 2010. — 8 кӑрлач (№ 1/2). — С. 4 : фот.
22. Цыфаркин, В. Ӑна пур ҫӗрте те лайӑх пӗлеҫҫӗ : [Валентин Урташ ҫыравҫӑ ҫуралнӑранпа — 90 ҫул] / В. Цыфаркин ; автор сӑн ӳкерчӗкӗ // Сувар (Тутарстан). — 2014. — 19 раштав (№ 50). — С. 8 : сӑн ӳкерчӗк.
23. Цыфаркин, В. Валентин Урташ — Вӑрмар тӑрӑхӗнче / В. Цыфаркин // Хыпар. — 2009. — 24 раштав. — (Культура : хушма кӑларӑм / кӑларӑма Н. Смирнова хатӗрленӗ ; № 19).
24. Цыфаркин, В. Пултарулӑхӗ халӗ те тӗлӗнтерет / В. Цыфаркин // Хыпар. — 2013. — 14 нарӑс. — С. 4.
25. Цыфаркин, В. Пурнӑҫа чунтан юратнӑ сӑвӑҫ / В. Цыфаркин // Хыпар. — 2014. — 25 раштав/декабрь. — С. 4 : сӑн ӳкерчӗк.
26. Цыфаркин, В. Сӑмахӑмӑр поэт ҫинчен… : Валентин Урташ ҫуралнӑранпа — 91 ҫул / В. Цыфаркин // Ялав (Тутарстан). — 2015. — 23 раштав (№ 94). — С. 4.
27. Цыфаркин, В. Ҫухалнӑ сӑвӑсем : [Валентин Урташ сӑвӑҫ ҫинчен] / В. Цыфаркин // Тӑван Атӑл. — 2014. — № 12. — С. 4-9.
28. Цыфаркин, В. Урташ калавӗсем / В. Цыфаркин // Ялав (Тутарстан Республики). — 2010. — 24 нарӑс (№ 14). — С. 4.
29. Цыфаркин, В. Урташ ячӗпе / В. Цыфаркин // Хыпар. — 1995. — 28 кӑрлач.
30. Чебоксаров, В. Ентеш. Юлташ. Хурӑнташ / В. Чебоксаров // Тӑван Атӑл. — 2010. — № 11. — Прил.: с. 17-42; № 12. — Прил.: с. 38-71. — (Сунтал).
31. Чепунов, Р. «Укӑлча умӗнче» ҫуралнӑ шухӑшсем / Р. Чепунов// Хыпар. — 1995. — 15 утӑ.
32. Шашкин, Д. Вилсен те юрлӑп сан ҫинчен / Д. Шашкин // Хыпар. — 2005. — 6 юпа. — (Чӑваш тӗнчи ; № 9 ; с. 3).
33. Юман, А. Шухӑ пулнӑ, шухӑсӑр ҫӳренӗ / А. Юман // Хресчен сасси. — 1995. — 4 ҫурла.
34. Афанасьев, П. Урдаш (Яковлев) Валентин Андреевич / П. Афанасьев // Писатели Чувашии / П. Афанасьев. — Чебоксары, 2006. — С. 442-443.
35. Волков, Л. М. Художественно-стилевые особенности поэзии В. Урдаша / Л. М. Волков // Художественное мастерство чувашских писателей. — Чебоксары, 1986. — С. 25-39.. — См. текст
36. Кириллова, А. Яковлев (Урдаш) Валентин Андреевич // Кириллова, А. Чувашские достопримечательности Буинского района Татарстана / А. Кириллова. — Чебоксары, 2013. — С. 51.
37. Скворцова, О. В. Песенная поэзия В. Урдаша и М. Волковой // Скворцова, О. В. Чувашская лирика второй половины XX века / О. В. Скворцова. — Чебоксары, 2010. — С. 13-34.
38. Скворцова, О. В. Способы развития темы в лирике В. А. Урдаша / О. В. Скворцова // Вестник Чувашского университета. — 2007. — № 4. — С. 282-286. — Библиогр.: с. 286 (4 назв.). — (Гуманитарные науки).
39. Сорокин, Н. М. Урдаш (Яковлев) Валентин Андреевич / Н. М. Сорокин, Е. А. Турхан // Чувашские писатели Татарстана / Н. М. Сорокин, Е. А. Турхан. — Чебоксары, 2015. — С. 189-191.
40. Трофимов, Г. Ф. Урдаш (Яковлев) Валентин Андреевич / Г. Ф. Трофимов // Краткая чувашская энциклопедия. — Чебоксары, 2001. — С. 418.
41. Трофимов, Г. Ф. Урдаш (Яковлев) Валентин Андреевич / Г. Ф. Трофимов // Чувашская энциклопедия. — Чебоксары, 2011. — Т. 4 : Си-Я. — С. 314.. — См. текст
42. Яковлев (Урдаш) Валентин Андреевич // Чуваши Татарстана = Тутарстан чӑвашӗсем. — Чебоксары, 2006. — C. 529.
43. Яковлев Валентин Андреевич (Урдаш) // Энциклопедия чувашской журналистики и печати. — Чебоксары, 2014. — С. 534.